Hoogbegaafd temperament

In dit boek worden de termen ‘hoogbegaafd’, ‘hoogsensitiviteit’ en ‘extra ontwikkelingspotentieel’ gebruikt omdat zij verband houden met elkaar. Hiervoor worden deze definities nader verklaard.

Hoogbegaafdheid

Over hoogbegaafdheid spreekt men wanneer men behoort tot de 3% tot 5% besten van de bevolking op het gebied van één of meer van de volgende aspecten: algemeen intellectueel vermogen, specifiek wetenschappelijke aanleg, creatief denkvermogen, talent voor visuele of uitvoerende kunsten en aanleg voor leiderschap.

Hoogsensitiviteit

Wanneer we kijken naar hoogsensitiviteit, dan zegt de literatuur hierover dat 15% tot 20% van de bevolking hoogsensitief is. Het betreft personen die gevoeliger zijn voor indrukken, deze op een diep niveau verwerken en daarnaast subtielere nuances waarnemen. Men is daarnaast ook eerder dan gemiddeld overprikkeld. Hoogsensitiviteit is een neutrale eigenschap, het maakt je niet beter of slechter dan anderen, maar wel anders.

Extra ontwikkelingspotentieel

Het extra ontwikkelingspotentieel omvat zaken zoals het hebben van een intellectueel vermogen, een creatief denkvermogen en een hoge artisticiteit. Daarnaast is er sprake van een sterk empathisch vermogen, een sterke intuïtie en de behoefte om filosofisch of spiritueel bezig te zijn. Hieronder ligt mogelijk ten grondslag de kenmerken die hier ook bij horen zoals het hebben van een hoog energieniveau, een hoge intensiteit en grotere gevoeligheid voor externe prikkels.

Een aantal misverstanden over hoogbegaafdheid op een rij

• Hoogbegaafde kinderen zijn kinderen die opvallen wegens goede resultaten;
• Iedere orthopedagoog of psycholoog heeft voldoende kennis van hoogbegaafdheid om hen te herkennen en om er op juiste wijze over te informeren;
• Via een intelligentietest kan hoogbegaafdheid altijd door elke psycholoog of orthopedagoog worden gemeten;
• De meeste leerkrachten weten wat hoogbegaafdheid is en kunnen deze kinderen herkennen;
• De meeste scholen hebben voldoende kennis in huis;
• Hoogbegaafde kinderen krijgen doorgaans passend onderwijs;
• Hoogbegaafde kinderen zijn vaak sociaal onhandig of autistisch;
• Hoogbegaafden kunnen allemaal goed leren op de schoolse manier;
• In plusklassen zitten alleen hoogbegaafde kinderen;
• Hoogbegaafde kinderen zijn allemaal geholpen met plusklassen;
• Hoogbegaafden gaan naar het Gymnasium en vinden daar gelijkgestemden;
• Er zijn erg weinig kinderen met een IQ boven de 145 en dit is verwaarloosbaar.

De volgende punten gaven aanleiding tot het schrijven van dit boek

• Hoogbegaafdheid is nog steeds een ‘ondergeschoven kindje’;
• De meeste hoogbegaafde kinderen krijgen geen passend onderwijs op de basisschool;
• ‘Ontwikkelingsvoorsprong’ verdwijnt niet, het kan wel onzichtbaar worden;
• Er worden nog steeds veel misdiagnoses gegeven aan hoogbegaafden, met alle vervelende gevolgen van dien;
• Ouders van hoogbegaafde kinderen moeten vaak zelf een hoge eigen bijdrage betalen om hun kind passend basisonderwijs te kunnen laten krijgen, gemiddeld € 1.200 per jaar. Ook moeten zij meestal zorgen voor de bekostiging van het vervoer en dit in praktische zin ook zelf regelen;
• Er bestaat geen passend middelbaar onderwijs, hoe hoger het IQ, hoe moeilijker het is voor hen om op een gewoon atheneum of gymnasium te functioneren, dan wordt het vaak HAVO of lager, maar daar zijn deze kinderen meestal niet gelukkig mee, bovendien is dit erg zonde van hun aangeboren potentieel;
• Sociale hoogbegaafde kinderen, met name meisjes, gaan vaak onderpresteren en dit heeft ook gevolgen voor hun zelfbeeld en hun verdere leven;
• Er zijn in ons land een groot aantal kinderen die thuis zitten en geen onderwijs krijgen, velen van hen zijn hoogbegaafd.

Over de auteur

Creëren en inspireren dat is wat ik doe. Hierbij laat ik mij leiden door inzichten, praktijkonderzoek en ervaring als psycholoog en adviseur, waarbij mijn cliënten voornamelijk hoogsensitief waren. De gemeenschappelijke deler was dat de meeste van hen ook over hoogbegaafd temperament beschikten dat niet tot ontwikkeling had kunnen komen, hetgeen had geresulteerd in een onjuist zelfbeeld. Dankzij mijn hulp herstelde hun zelfbeeld en waren mijn cliënten in staat om er op een positieve manier naar te kijken. Op een gegeven moment besloot ik dat het tijd werd om werk op grotere schaal te verrichten. Zo kwam ik ertoe om dit boek te schrijven over hoogbegaafd temperament, het herkennen hiervan en het belang voor onze samenleving. Alsmede zou aan de orde komen hoe dat deze aanleg bij kinderen behouden blijft en tot ontwikkeling komt, met als doel dat de kinderen uitgroeien tot gelukkige en zelfstandige volwassenen met een kloppend zelfbeeld, waardoor zij van grote waarde kunnen zijn voor hun omgeving. Naast kennis delen via dit boek, waarvan in februari van dit jaar de eerste gedrukte versie verscheen, geef ik groepscoaching, lezingen of workshops. Het boek is bedoeld voor al diegenen die uit zichzelf interesse hebben in de onderwerpen, maar ook voor iedereen die te maken heeft met de ontwikkeling van kinderen zoals leerkrachten, therapeuten, psychologen, orthopedagogen en studenten.

Nu dit boek uiteindelijk geschreven is, kan het de wereld in om deze mooier te kleuren. De reacties van lezers zijn al vol van herkenning en dankbaarheid. Bij sommigen van hen heeft er een positieve verandering plaats gevonden.
Elisabeth Umans, februari 2019

Boekgegevens