Stop vermoeidheid!

Het moe zijn moe!

Ik weet er alles van, van 'moe' zijn. In mijn jeugd was ik 'altijd moe'. Dat duurde tot mijn 25e. In de loop der jaren kwam daar wel verbetering in, maar die hield gelijke tred met de manier waarop ik mijn voeding verzorgde. Als ik een terugval had, dan wist ik waaraan dat lag. Het was voor mij zelden een verrassing. In die tijd schreef ik af en toe poëzie, cursiefjes, meestal in een vlaag van ontmoediging, teleurstelling, melancholie...
Hoewel ik dan meestal het minst zin had om te schrijven. Ik had daar zelfs de gepaste muziek voor die je het tegengestelde van 'vrolijk' kan noemen. 

Na alles wat ik ondertussen heb geleerd, moet ik vaststellen dat leven energie is. En ik vind dat niets zo ellendig is als te moeten leven in een waas van krachteloosheid. Je kunt geestelijk of fysiek verslagen zijn. Meestal komen beide gelijktijdig, hoewel dit niet noodzakelijk is. Een verslagen geest, kan het lichaam ten gronde richten. Een leeggelopen lichaam kan de geestekracht aftakelen. Er zijn uitzonderingen, om de regel te bevestigen dat lichaam en geest elkaar in alles ondersteunen. Omdat vermoeidheid zo'n veelgehoorde klacht is, waarvoor mensen ons al sinds onze oprichting in 1982 vragen stellen, is het de bedoeling om via dit artikel enkele ideëen mee te geven over vermoeidheid en de weg naar meer energie, naam meer levenslust en levensvreugde. 

Veel bezoekers van onze voordrachten en cursussen hebben mij de vergelijking horen maken van gezondheid met een cheque. Ieder mens heeft zo een 'beschikbaar krediet' met een ingebouwde limiet. Er zijn grenzen aan het spenderen van de energie, en het lijkt een nationale sport om over die grenzen heen te gaan. De jeugd schijnt grenzeloos te moeten beschikken over energie. Mensen schijnen altijd te willen meten hoe sterk ze zijn en hoe ver ze wel niet kunnen gaan. Onze eeuw van de stimulatie heeft er enorm toe bijgedragen om zelfs over de natuurlijke limieten heen te gaan. We hebben daar allerlei middeltjes voor, om nog iets van de reserves uit de kast te halen. Veel van die middeltjes zijn zo populair geworden en het gebruik ervan behoort inmiddels tot de dagelijks routine van miljoenen mensen. Je kan er nauwelijks een opmerking over maken. Je mag er niet aan raken. Neem de mensen hun stimulerende middelen niet af, want wat hebben ze nog meer in het leven? Waarvan zou je nog genieten?

Ik zal er mijn verhaal niet om veranderen, sorry als ik hierdoor op tenen ga staan. Maar gezondheid is niet een kortstondig moment van veel energie, maar is een permanente conditie met een stabiele suikerspiegel, zonder extreme hoogten of laagten. Er zijn geen koffie, thee, tabak, guarana, oppeppende stoffen voor nodig. Geen pepvoeding, geen pepdranken en geen pepemoties. Wat wel? Heel simpel, natuurlijke voeding, rust, ontspanning, ademhaling, een sereen klimaat, alle zaken die tot een goede gezondheid leiden. Het is zo simpel. Heb je jezelf nooit de vraag gesteld waarom mensen 's morgens wakker worden en zich als een slappe vaatdoek voelen? Dat lijkt met elkaar in tegenspraak, na een goede nachtrust behoor je weer klaar te zijn voor een nieuwe dag. Als de nachtrust niet volstaat om de zenuwenergie aan te zwengelen, of wanneer zelfs lange rustpauzes niet meer helpen om de energie op een leefbaar niveau te brengen, kan je er zeker van zijn dat je lichaam iets van plan is. Hoe zielig het ook is, het stadium van uitputting wordt vaak verkeerd begrepen. Velen denken dat er een zweepslag nodig is, stevige kost, een krachtige pil die een serieuze boost kan geven. Zo denken we erover, maar het werkt niet. En als het lichaam tòch nog wat krachten bijeen schraapt in zo'n moment van stimulatie, dan gaat het om puur overleven. 

Is het mogelijk dat het lichaam zelf tot rust dwingt, en dat het daartoe vermoeidheid gebruikt om de activiteit uit te schakelen of te verminderen? Ja, zal je zeggen, dat kan zijn. Maar wat doe je als je permanent zonder energie zit? En ook daarvoor hebben we vele namen. Er zijn veel mogelijkheden die (chronische) vermoeidheid verklaren. En de oplossing voor al die vormen van vermoeidheid ligt in het stopzetten van de oorzaken, zodat de 'cheque' niet meer tot op de draad opgebruikt wordt, en er weer een 'genezingsklimaat' ontstaat.

Waardoor kan de energie opgebruikt worden?

In feite door alles. Staan, lopen, denken, spijsvertering en 24 uur op en af door het leven jagen. Op een aantal niveau's kan je een groot verschil maken in het al dan niet gebruiken van de energie. Het kan verrassend lijken, maar de voeding zelf gebruikt een klein of een groot gedeelte van je energie. Dat hoef ik je eigenlijk niet te vertellen. Wie heeft nooit de ervaring gehad, hoe alle energie uit je lichaam wegzakte na een zware maaltijd? Een zware maaltijd is zwaar werk voor je lichaam. Ze kan theoretisch veel calorieën bevatten, maar hoeveel van die calorieën zullen effectief in levensenergie omgezet worden?

Suikers & calorieën

Calorieën alleen zijn nooit de juiste meeteenheid om de voedingswaarde van een product te omschrijven. Daarvan moet je tenminste de hoeveelheid energie aftrekken die het kost om het betreffende product te verteren en opneembaar te maken. De menselijke brandstof is boven alles suiker. De mens is een suikereter. Het belangrijkste probleem met suikers is enerzijds de manier waarop we suiker eten, en anderzijds de vorm waarin we de suikers eten (of de combinatie ervan).

Lege suikers

Na meer dan drie generaties gebruik gemaakt te hebben van geïsoleerde suikers (rietsuiker, bietsuiker, graansiropen et cetera), zou men toch enige conclusies moeten trekken over de risico's van geïsoleerde producten in het algemeen, en suiker in het bijzonder. Die conclusies zijn er, maar worden te weinig gehoord. De voedingsbranche is een sneltrein die zich niet laat vertragen. De gehanteerde criteria voor de voedselveiligheid en de voedingsindustrie staan dikwijls haaks op wat de gezondheid vereist. Gemakkelijk verwerkbaar, onbeperkt beschikbaar, perfect berekenbaar en chemisch constant, en daarnaast nog eens bacterievrij. Dat zijn de grote leuzen van de voedingsindustrie. Natuurlijke producten scoren daarin niet goed. Fruit en groenten bederven snel, zijn meer onderhevig aan insecten en bacterieën. Industrieproducten daarentegen zijn bijna onbeperkt houdbaar. De bacterieën lusten ze niet. Nochtans leven bacterieën van precies dezelfde voedingsstoffen als onze lichaamscellen. Suiker is industrieproduct nummer één. Er is een tijd geweest dat natuurvoedingswinkels suiker weerden uit hun rekken. Dat is allang niet meer zo. Je zult als consument dus extra moeten opletten bij wat je koopt en eet.

Koolhydraten, eiwitten en vetten

Als reactie op de overconsumptie en de verkeerde consumptie van suiker, was er de low-carb rage. Het dieet met een gelimiteerde opname van koolhydraten. Een dergelijk dieet was niet het enige in zijn soort. In feite keert het de hele geschiedenis van de voeding weer terug. Het heeft vele namen, veel varianten. Maar als je het goed beschouwd heb je weinig keuze. Als je minder koolhydraten eet, neem je ofwel meer eiwitten, ofwel meer vetten. Maar de vetopname is ook al zo hoog, dus wordt het al snel meer eiwitten. Van alle funeste diëten zijn de eiwitrijke voedingswijzen het ergste gebleken. Eiwitten kosten veel energie voor hun vertering en geven je de minste levensenergie van de drie. Als de rage overgewaaid is gaan de mensen weer terug naar koolhydraten. Ondertussen zijn ze een reuma, vermoeidheid oif diabetis rijker. 

De ruimte ontbreekt mij om de positieve en negatieve kanten van eiwitrijke voeding tegen elkaar af te wegen. Maar de conclusie is dat eiwitrijke voeding slechts in beperkte hoeveelheden gebruikt moet worden. Zelfs al zou dit alleen nog maar zijn voor het behoud van een goed zuur-basen balans. De hele discussie zou niet moeten gaan over suiker maar over wélke suiker. Er is een immens verschil tussen industriesuiker en industrieproducten en natuurlijk gegroeid fruit. Dat verschil kan je niet herleiden tot biologisch of niet-biologisch, alhoewel biologisch grote voordelen heeft. Fruit bevat ongeveer alles wat het leven ondersteund; suikers, enzymen, co-enzymen activatoren, vitamines, mineralen, beschermende stoffen, anti-oxidanten, lichaamsreinigende vruchtenzuren et cetera. Je zou natuurlijk kunnen zeggen dat de hoeveelheid mineralen gering is. Daarom kan je niet enkel op fruit leven, de toevoeging van bladgroenten is noodzakelijk. Als je meer energie wil, dan is fruit je eerste voedingskeuze. Fruit legt weinig beslag op je beschikbare energie en geeft snel en gemakkelijk een maximum aan energie. Het enige nadeel is dat mensen fruit niet als voeding ervaren, en het daarbij meestal verkeerd gebruiken. 

Fruit in de voedselcombinaties

De gouden regel bij het eten van fruit is om het steeds afzonderlijk te eten, op een lege maag. Niets mag de opname van fruitsuikers vertragen. Alles wat de opname van de suikers afremt kan op de één of andere manier een gisting met alcohol of azijnzuurvorming in de hand werken. Concreet betekent dit dat de allerbeste manier om fruit te eten, bestaat uit fruit en niets dan fruit. Binnen de fruitsoorten is het belangrijkste punt geen zuur met zetmeel te eten. Omdat bananen -zelfs goed gerijpte - nog altijd een bepaalde hoeveelheid zetmeel bevatten, is het niet ideaal om bananen te eten met zure vruchten. Dat geldt ook voor babies en kinderen. Ik weet dat er veel smoothierecepten zijn met banaan, maar ik zou dit vermijden. 

Een tweede punt om te vermijden is om samen met fruit teveel vetten te gebruiken. Vetten vertragen de vertering van iedere soort voeding. Daarom moet de consumptie van vetten per definitie beperkt worden. Enkel voor mensen met een zeer goede spijsvertering kan een beperkte hoeveelheid vet in een koolhydratenmaaltijd geadviseerd worden. Passen noten in een fruitmaaltijd? Jawel, in beperkte mate en liefst samen met zure vruchten en liefst geweekt. Als je deze eenvoudige principes in de praktijk brengt, heb je de formule voor een geslaagde fruitvoeding.

Hoeveel dan?

Natuurlijk is er het vraagstuk van de hoeveelheden. Het is waar dat fruit een lichte voeding is. Eet je fruit, dan zal dat zeer snel uit je maag verdwijnen, en zo moet het ook. Je mag niets doen om dit proces te vertragen. Die lege maag kan natuurlijk een onprettig gevoel geven, zeker als je zenuwachtig bent, en als je dan die maagkramp onder controle kon houden door de maag goed te vullen... Mijn ervaring leert me ook dat mensen dikwijls te weinig fruit eten, bijvoorbeeld een klein trosje druiven, of een appel en een peer, en later vertellen dat ze dit niet konden volhouden. Het is een nieuwe voeding en je zal zelf moeten experimenteren hoeveel fruit je bevredigt. Het is ook een keuze tussen een volle maag en weinig energie, of een lege maag, maar veel energie. Beide tegelijkertijd is onmogelijk.

Aanvullend leesvoer

Voedingsleer volgens de Natuurlijke Hygiëne
Gouden regels voor helende fruitcombinaties
Ontbijtprogramma volgens de Natuurlijke Hygiëne
De Principes van de Natuurlijke Hygiëne
Natuurlijke Hygiëne
De kracht van Fruit
Levend voedsel
Voedingsleer fysiek en mentaal

Auteur: Stefaan de Wever, oprichter van Stichting De Groene Dag
Publicatie: Natuurstemmingen nr. 160
Vertaling: Rob Greuter
4 mei 2013
Actualisatie: 15 oktober 2015